ชั้นเชิงลวดลายอันเป็นฝีไม้ลายมือของไก่มีหลายแบบ ไก่โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะคือ
1. ต่อสู้โดยวิธีเข้าปะทะ
ไก่ที่ต่อสู้แบบนี้ เรียกว่า ไก่ตั้ง ไก่บุก หรือไก่ฉะ ไก่จะยืนตรงและเข้าตีกัน ตัวใดตีแม่น ตีบ่อย ตีหนัก ตัวนั้นก็ได้เปรียบ เป็นไก่ตีไม่ถอยมักเดินหน้าไปเรื่อย แต่ตัวเองก็จะโดนคู่ต่อสู้ตีได้ง่ายเช่นกัน กลยุทธ์ของไก่ประเภทนี้แบ่งออกเป็นแบบ คือ
- ตั้งโด่โจ้ตีกัน คือยืนตรงโด่ เดินเข้าบุกจิกตีกัน ใครแม่ ใครหนัก ใครตีถูกที่สำคัญกว่าก็ชนะไป
- แปะคอเปลี่ยนหน้าตี คือเอาหัวของมันแปะเข้าไว้ที่ต้อนคอคู่ต่อสู้ แล้วขยุ้มสร้อยคอตีเอา ซ้ายบ้างขวาบ้างตามถนัดและโอกาส
- กล่อมกระหม่อมตี มันจะเอาคางของมันเกยทับหัวคู่ต่อสู้แล้วตี เตะด้วยแข้ง หรือแทงด้วยเดือย แล้วแต่จะได้จังหวะ
- ไก่หน้าหงอนตีนเปล่า มันสามารถตีได้โดยไม่ต้องจิก โดดตีด้วยตีนเปล่า ถ้าห่าง ๆ ตัวก็เรียกตีสาด ไก่หน้าหงอนนี้มีชั้นเชิงที่ว่าตีเร็ว สาดเอาตีเอา โดยไม่ปล่อยโอกาสให้คู่ต่อสู้เข้ามาจิกได้ แม้บางตัวลำไม่ค่อยหนัก แต่ถ้ามันสาดแม่น ๆ ถูกคู่ต่อสู้เหมาะ ๆ งงไป มันจะตีซ้ำเอาข้างเดียว เป็นยอดชั้นเชิง เรียกว่าไก่ฉะก็ได้
2. ต่อสู้โดยใช้ชั้นเชิง
การต่อสู้แบบนี้หรือที่เรียกว่าไก่เชิง เป็นไก่ที่ไม่ชอบเข้าแลกตีกันเหมือนไก่ตั้ง มันมักจะหาชั้นเชิงหลอกล่อตีคู่ต่อสู้ข้างเดียว ไก่เชิงจะแบ่งตามเพลงหรือเชิงตีได้หลายประเภท บางตัวก็ตีได้เชิงเดียวบางตัวก็ตีได้หลายเชิง เช่น
- ไก่เชิงมัด พอได้ทีในระยะของมัน มันจะมุดหัวซุกเข้าไปใต้ปีกของคู่ต่อสู้ แล้วโผล่หัวออกมาทางโคนปีกหรือกลางปีก แล้วยึดหัวไปจิกหัวคู่ต่อสู้ ดึงหรือกดแล้วตี ถ้าคู่ต่อสู้โง่ แก้เชิงไม่ตกก็หมดทาง
- ไก่เชิงกอด มันจะขึ้นเอาคอกอดทับคู่ต่อสู้เอาไว้ แล้วค่อย ๆ โผล่หัวไปจิกหน้าของคู่ต่อสู้อีกด้านหนึ่ง เรียกจิกหูนอก ทำให้คู่ต่อสู้ต้องบิดหน้าแล้วแว้งไปจิก มันก็ตีเอาตามสบาย ถ้าคู่ต่อสู้จะตีก็ต้องตีโดนตัวเอง เรียกว่า ตีก็เจ็บ ไม่ตีก็เจ็บ
- ไก่เชิงเท้าบ่า มันจะเดินอัดเข้าชิดคู่ต่อสู้ แล้วยืดคอไปจิกที่บ่าแล้วเตะตีที่ลำตัวของคู่ต่อสู้ เป็นการตีในระยะประชิดตัว ไก่เชิงท้าบ่าจะแก้ไก่เชิงมัดและเชิงกอดได้ แต่โดยมากไก่ตีเท้าบ่ามักเป็นไก่ตีลำตัวและถ้ามันเท้าบ่าตีท่าเดียว คู่ต่อสู้แก้ลำไม่ตกก็แย่เหมือนกัน
- ไก่เชิงหน้ากระเพาะ ชอบจิกที่กระเพาะคุ่ต่อสู้และตี บางตัวก็ตีลำตัว บางตัวก็ตีข้างตีหน้าก็มี ไก่เชิงหน้ากระเพาะใช้ปราบไก่ตั้งได้หรือไก่ที่สูงกว่าได้
- ไก่ลง คือไก่ที่ชอบก้มหัวลงใต้ตัวคู่ต่อสู้ แล้วแอบโผล่ขึ้นหาทางจิกตี ถ้าคู่ต่อสู้คุมเชิงระวังทันอยู่ยังไม่ได้ที ก็ผลุบมุดซ่อนใต้ตัวไว้อีก ด้วยการล่อหลอกซอกซอน วกไปเวียนมา หรือลอดใต้ท้องคู่ต่อสู้ไปโผล่ออกข้างหลัง ถ้าคู่ต่อสู้หันเหตามระวังไม่ทันก็จิกตีเอาจนกว่าคู่ต่อสู้จะเพลีย ก็จะกลับขึ้นขยุ้มจิกตีเอา บางตัวลงไปแล้วไม่โผล่มาจิกตี แต่จิกขาจิกตะโพกก็มี ไก่ลงมีหลายเชิง เช่น ลงมัด ลงกอด เล็ดลอด ซุ่มซ่อน
ไก่ชนที่ตีหรือชนเก่ง นอกจากมีชั้นเชิงในการชนแล้ว ยังต้องพิจารณาการตีของไก่ คือ
- ต้องตีแม่น ตีแล้วเป็นถูก ไม่ค่อยผิดพลาด
- ต้องตีกลัว ไก่บางตัวมีลำทีเด็ด คือตีถูกเข้าเพียง 2-3 ทีคู่ต่อสู้จะมีอาการทรุดวูบวาบ แสดงอาการว่าจะแพ้หรือจะหนี หรือขยาด
- ต้องตีเจ็บปวด เมื่อตีถูกคู่ต่อสู้ คู่ต่อสู้จะแสดงอาการเจ็บปวด อ่อนแรง
- ตีหักตีชัก คือตีคู่ต่อสู้ลงนอนฟุบ หรือชักดิ้นชักงอ หรือกระโดดวิ่งหนี้
ยอดปราถนาของการชนไก่ก็อยู่ที่ต้องชนะคู่ต่อสู้ และจะชนะคู่ต่อสู้ และจะชนะคู่ต่อสู้ได้โดยการตีให้คู่ต่อสู้กลัว แพ้และวิ่งหนีร้องไป ฉะนั้นเวลาไก่ชนกัน จะต้องคอยสังเกตดูว่า ตีถูกหรือไม่ ถูกที่ไหน เจ็บปวดเพียงใดอ่อนกำลังลงหรือเปล่า จะชนะคู่ต่อสู้หรือไม่
