ความเป็นมา
ไก่ชนนเรศวร เป็นไก่ชนตามประวัติศาสตร์ซึ่งปรากฏอยู่ในพงศาวดาร เมื่อครั้งที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงพำนักอยู่ในกรุงหงสาวดี ประเทศพม่า ทรงนำไก่เหลืองหางขาวไปจากเมืองพิษณุโลก เพื่อนำไปชนกับไก่ของพระมหาอุปราชา เป็นไก่ชนที่มีลักษณะพิเศษมีความเฉลียวฉลาดในการต่อสู้ จึงชนชนะ จนได้รับสมญานามว่า “เหลืองหางขาว ไก่เจ้าเลี้ยง” สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดพิษณุโลก ได้ศึกษาค้นคว้า และทำการส่งเสริมเผยแพร่ โดยจัดประกวดครั้งแรกเมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม 2533 ในนามของ “ไก่ชนนเรศวร” และปี 2534 ได้จัดตั้งชมรมอนุรักษ์ไก่ชนนเรศวรขึ้นที่ ตำบลหัวรอ อำเภอเมืองพิษณุโลก โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนจังหวัดพิษณุโลก จนถึงปี 2542 ได้จัดตั้งกลุ่มอนุรักษ์และพัฒนาไก่ชนนเรศวร ขึ้นทุกอำเภอ รวม 12 กลุ่มเพื่ออนุรักษ์และพัฒนาสายพันธุ์ให้คงอยู่ เป็นสมบัติคู่ชาติตลอดไป
แหล่งกำเนิด
ไก่ชนนเรศวร เป็นไก่ชนสายพันธุ์เหลืองหางขาว และเป็นที่ยอมรับโดยทั่วไปแล้วว่า มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่จังหวัดพิษณุโลก ปัจจุบันเป็นสัตว์อัตลักษณ์ ของจังหวัดพิษณุโลก และเป็นสมบัติของชาติไทย ที่ได้รับความสนใจกันอย่างแพร่หลายทั้งในประเทศและต่างประเทศ ดังนั้นเพื่อให้การอนุรักษ์และพัฒนาสายพันธุ์ ไก่ชนนเรศวร เป็นไปในทิศทางเดียวกันคงไว้ซึ่งเอกลักษณ์และลักษณะประจำพันธุ์ที่แน่นอน สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดพิษณุโลก จึงได้แต่งตั้งคณะกรรมการกำหนดมาตรฐานพันธุ์ไก่ชนนเรศวรขึ้นเมื่อวันที่ 12 ตุลาคม 2542
ลักษณะไก่ชนนเรศวร
ไก่ชนนเรศวร มีลักษณะประจำพันธุ์ทั่วไปเช่นเดียวกับ ไก่เหลืองหางขาว เพศผู้ มีน้ำหนักตั้งแต่ 3 กิโลกรัมขึ้นไปสูงตั้งแต่ 60 เซนติเมตรขึ้นไป (วัดจากใต้ปากล่างตั้งฉากถึงพื้นที่ยืน) เพศเมีย มีน้ำหนักตั้งแต่ 2 กิโลกรัมขึ้นไป สูงตั้งแต่ 45 เซนติเมตรขึ้นไป
– เพศผู้ มีน้ำหนัก 3 กิโลกรัมขึ้นไป
– เพศเมีย มีน้ำหนัก 2 กิโลกรัมขึ้นไป
– อายุเมื่อให้ไข่ฟองแรก 198 วัน
– ผลผลิตไข่/ปี 136 ฟอง
– น้ำหนักตัวเมื่อให้ไข่ฟองแรก 2,086 กรัม
ไก่ชนนเรศวร เป็นไก่เหลืองหางขาวมีลักษณะพิเศษตามความเชื่อของคนโบราณหลายประการ คือ
- ไก่ชนนเรศวรเพศผู้หรือพ่อพันธุ์
– ลักษณะพระเจ้าห้าพระองค์ คือ มีหย่อมกระ (มีสีขาวแซม) 5 แห่ง ที่หัว(บริเวณท้ายเสนียด) หัวปีกทั้งสองข้างและข้อขาทั้งสองข้าง โบราณถือว่ามีเทพรักษาถึง 5 พระองค์ จึงถือเป็นไก่สกุลสูง หรือ “พระยาไก่”
– สร้อยคอ สร้อยหลัง สร้อยปีก มีสีเหลืองทองอร่าม เรียกว่า “เหลืองประภัสสร”
– มีสร้อยใต้ปีก(ข้างลำตัว) เรียก “สร้อยสังวาลย์” สีเดียวกับสร้อยคอและสร้อยหลัง
– มีขนใต้โคนหางขลิบเหลือง เหนือทวารหนัก ประสานกันแหลมขึ้นไปที่โคนหางคล้ายดอกบัว เรียก “บัวคว่ำ – บัวหงาย”
– ก้านขนสร้อยและหางกะลวย มีสีขาวปลอด
– ขนหู มีสามสี ได้แก่ สีเหลือง สีขาว และสีดำ
– ฝาปิดจมูก มีสีขาว
– เกล็ดสำคัญ ซึ่งเป็นเกล็ดพิฆาต เช่น เสือซ่อนเล็บ เหน็บใน ไชบาดาล ผลาญศัตรู เป็นต้น
- ไก่ชนนเรศวร เพศเมีย หรือ แม่พันธุ์
– ลักษณะทั่วไปตามสายพันธุ์เหลืองหางขาว ลักษณะเด่นประจำพันธุ์ใกล้เคียงกับเพศผู้ หรือ พ่อพันธุ์ คือ ขนพื้นตัวมีสีดำตลอด มีจุดหย่อมกระขาว 5 จุด ลักษณะพระเจ้าห้าพระองค์ ที่หัว หัวปีกทั้งสอง และข้อขาทั้งสอง ปาก ตา แข้ง และ เล็บสีขาวอมเหลืองแบบงาช้าง ปากมีร่องน้ำทั้งสองข้าง ปีกในดำ ปีกนอกและปีกไชแซมขาว บางตัวจะปรากฏสร้อยคอสีเหลืองสดใส หรือมีเดือยเช่นเพศผู้